“Birlikten kuvvet doğar” der atasözümüz. Sözlüğümüz de şöyle açıklar: “toplu veya beraber davranmak daha büyük güç sağlar.”
Bu birliğin aracını adlandırmak için de günün birinde örgüt demişiz. Sözlüğe de şöyle girmiş:
örgüt
a. 1. Ortak bir amacı veya işi gerçekleştirmek için bir araya gelmiş kurumların veya kişilerin oluşturduğu birlik, teşekkül, teşkilat: “Örgütteki dosyası da çoktan dürülmüştü.” -T. Buğra. 2. Bir kuruluşa bağlı alt bölümlerin bütünü.
Güncel Türkçe Sözlük
Örgütlerden ve örgütlenmekten çekinen, korkan bir toplum olmamızın tarihsel-kültürel etkenlerinin sözlükteki örneğe kadar ulaşması aslında korkunç bir şeydir. Sözcüklerimizin anlamlarını yitirmesine göz yummamız da öyle…
Ortak bir amacı ya da işi gerçekleştirmek için bir araya gelenlerin oluşturduğu birliğe örgüt dedik. “örgüt” sözcüğünü -en azından- bir örnekle bir tümcede kullanalım ki sözcüğün anlaşılmasını kolaylaştıralım; anlaşıldıysa pekiştirelim. Nasıl örnekler verebiliriz?
“Çalıştığımız işyeri bir örgüttür.”
“Köylerinden uzakta yaşadıkları İstanbul’da birbirleriyle dayanışmak için bir örgüt kurmaya karar verdiler.”
“Derneğimiz; ülkenin ‘çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkması’ ülküsüyle çalışan bir örgüttür.”
“Ülkemizdeki en üst örgüt ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.”
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının örgüt şeması sorumlulukların ve görev dağılımının genel görünümünü yansıtır.”
“Kuruluş amacıyla çelişen davranışları nedeniyle örgütten uzaklaştırılmasına karar verdiler.”
Yukarıdaki örneklerin her birinde örgüt sözü, “ortak bir amacı ya da işi gerçekleştirmek için oluşmuş birlik” anlamının anlaşılmasını kolaylaştıracak bağlamlarda kullanılmıştır. Bir de TDK sözlüğündeki örneğe baklım:
“”Örgütteki dosyası da çoktan dürülmüştü.””
Birinci olarak “defteri dürülmek” deyiminin bozuk bir kullanımının yer aldığı tümcenin seçimi kendi başına bir olumsuzluktur.
İkinci olarak ‘örgütteki dosya’ tamlamasıyla vurgu örgütten çok dosyaya kaymaktadır. Örgüt ise tanımda geçen anlamından daha çok bulunulan yeri tanımlayan bir anlamla sınırlanmaktadır.
Toplama baktığınızda da, ortada; uzaklaştırma ve -en azından- kovulma çağrışımları olan bir vurgu önde durmaktadır. En iyimser yaklaşımla; “birinin örgütten uzaklaştırıldığını” düşünebiliriz. E, biz ne yapmaya çalışıyorduk: “Ortak bir amacı ya da işi gerçekleştirmek için bir araya gelenlerin oluşturduğu birliği” tek bir sözcük kullanarak karşılayabildiğimizi; “başka türlü yapılmayan şeylerin bir araya gelince yapılabilir olacağını anlatan” sözcüğü bir örnekle açıklama istiyorduk. Peki, böyle bir şeyi başarmış olduk mu? Çok açık yanıt: Hayır.
Türkçe’ye ve insanımıza kötülük yapmak istiyorsak işte böyle örnekler kullanabiliriz. Bu tür örnekler yardımıyla; “örgüt” sözcüğü ya anlaşılmaz ya yanlış anlaşılır ya da kullanmaktan çekinilen bir sözcük olarak kalır. Böylece birbirimizle iletişim kurmamız, “örgüt” sözcüğünü kullanmamız güçleşir.
Günce'l 